RİSK VE GETİRİ ANALİZLERİ

1- Risk Getiri Tablosu

*** Tüm değerler yıllıklandırılmıştır.

Getiri ve Risk: Hisse senetlerinin geçmiş performanslarını incelerken, gelecekte de bu performanslarını sürdürmeleri beklenemez. Fakat uzun vadede bakılacak olursa gelecekteki performansları hakkında fikir yürütmek için iyi bir dayanak olabilir. Aynı şekilde, geçmiş getirilerin standart sapması değişik yatırımların riskleri hakkında fikir verebilir. Yatırım tercihinde; hisse senetlerini seçerken getiri ile risk arasında bir tercih yapılmalıdır. Getirisi yüksek olan ve riski düşük olan hisse senetlerin seçilmesi yatırımın doğruluğuna katkıda bulunabilir. Ayrıca, riski yüksek olup getirisi düşük olan hisse senetlerinin tercih edilmemesi daha uygun olabilir. Genellikle, getirisi yüksek olan hisse senetlerinin riskleri de yüksek olur.

Geometrik Ortalama: Hisselerin günlük getirilerinin geometrik ortalamasının yıllıklandırılmış değerini verir.

Aritmetik Ortalama: Hisselerin günlük getirilerinin aritmetik ortalamasının yıllıklandırılmış değerini verir.

Getirinin hesaplanmasında iki farklı yöntem uygulanabilmektedir. Bunlar aritmetik ve geometrik ortalamalardır. Örnek olarak bir finansal varlığın geçmişteki getirileri aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi olsun:

Yıl	Fiyat	Yıllık Getiri(%)
1	100	-
2	200	100
3	100	-50

Geometrik ortalama n tane getirinin çarpımının n. dereceden kökü alınarak hesaplanmaktadır :

Karekök[(100+100)*(100-50)] - 100 = %0 olur.

Geometrik Ortalama = ( (1+x1)*(1+x2)*(1+x3)*...*(1+xn) )(1/n) -1

Aritmetik ortalama alınarak getiri hesaplanırsa :

[100 + (-50)] / 2 = %25 getiri olur.

Getiriler x1,x2,x3,...,xn ise

Aritmetik Ortalama=(x1+x2+x3+...+xn)/n

Fakat burada dikkat edilmesi gereken nokta, 3. yılda fiyat 1. yıldakine eşit olmaktadır.

Hesaplanan getiri %25 olmasına rağmen gerçekleşen getiri %0'dır.

Aritmetik ortalamanın bu sakıncasına karşılık ikinci yöntem olarak geometrik ortalama kullanılmaktadır.

Hisselerin günlük getirilerinin geometrik ortalamasını verir. Geometrik ortalama n tane getirinin çarpımının n. dereceden kökü alınarak hesaplanmaktadır :

Karekök[(100+100)*(100-50)] - 100 = %0 olur.

Geometrik Ortalama = ( (1+x1)*(1+x2)*(1+x3)*...*(1+xn) )(1/n) -1

Aritmetik ortalama alınarak getiri hesaplanırsa :

[100 + (-50)] / 2 = %25 getiri olur.

Getiriler x1,x2,x3,...,xn ise

Aritmetik Ortalama=(x1+x2+x3+...+xn)/n

Fakat burada dikkat edilmesi gereken nokta, 3. yılda fiyat 1. yıldakine eşit olmaktadır. Hesaplanan getiri %25 olmasına rağmen gerçekleşen getiri %0'dır.

Aritmetik ortalamanın bu sakıncasına karşılık ikinci yöntem olarak geometrik ortalama kullanılmaktadır.

Hisselerin günlük getirilerinin geometrik ortalamasını verir. Geometrik ortalama n tane getirinin çarpımının n. dereceden kökü alınarak hesaplanmaktadır :

Karekök[(100+100)*(100-50)] - 100 = %0 olur.

Geometrik Ortalama = ( (1+x1)*(1+x2)*(1+x3)*...*(1+xn) )(1/n) -1

Standart Sapma: Getirinin dönem içerisindeki dalgalanmasının bir ölçütüdür, riski ifade eder. Risk, bir finansal varlığın getirisinin gerçekleşme durumundaki belirsizlik olarak tanımlanmaktadır.

Yatırımcılar ancak ekstra bir getiri söz konusu olduğunda risk üstlenme eğilimindedir. Örneğin bir yatırımcı yatırdığı 50.000 $ için %50 ihtimalle 10.000 $ kazanırken, %50 ihtimalle de 10.000 $ kaybetmektedir. Paranın azalan marjinal faydası sebebiyle yatırımın 60.000 $'a çıkmasının hoşnutluğu, 40.000 $'a inmesinin hoşnutsuzluğundan daha az olacaktır. Azalan marjinal fayda, yatırımcıların çoğunlukla riskten kaçınan yatırımcılar olduğunu ifade eder. Genelde yatırımcılar riske katlanırlar, fakat sadece daha fazla getiri için. Değişkenliğin riskin bir ölçütü olarak kabul edilmesi durumunda, riskin istatistiksel metotlarla hesaplanması mümkün olmaktadır. Riskin tanımında kullanılan metot ya beklenen getirinin standart sapması ya da varyansıdır. Standart sapma varyansın karekökü olduğundan basitçe ifade edilebilir ki her ikisi de aynı şeyi söylemektedir.

Risk = Karekök(£(xi-Getiri)2/(n-1))

Sharpe Oranı: Aritmetik ortalamanın standart sapmaya bölümüdür. Hisse senetleri getirisi ile risk arasındaki ilişkinin anlaşılmasını kolaylaştırır. İki varlık arasında seçim yaparken Sharpe Oranı daha yüksek olan tercih edilir. Getiri/Risk oranı büyük olan hisse senetlerinden tercih yaparken istenen getiri arttığında riskin de arttığı görülecektir. Böylece, alınacak her bir birimlik risk için elde edilecek getiri en fazla olacaktır.

Beta Katsayısı: Bir hissenin beta katsayısı hisse senedinin pazar riskinin bir ölçüsüdür. Hisse senedinin Beta katsayısı, hisse senedinin endekse karşı duyarlılığını(volatilite) göstermektedir.

Beta Katsayısı: ß

ß=1 ise hissenin hareketi endeksle aynı (ortalama risk)

ß<1 ise hissenin hareketi endeksten daha yavaş (az riskli, düşük volatilite)

ß>1 ise hissenin hareketi endeksten daha hızlı (daha riskli, yüksek volatilite)

Eğer bir hissenin betası 1 ise, endeksin %10 arttığı bir dönemde o hissenin %10 değer kazanması, endeksin %10 düştüğü bir dönemde ise o hissenin %10 düşmesi beklenir. Diğer taraftan, eğer bir hissenin betası 0.5 ise endeksin %10 yükseldiği bir dönemde o hissenin %5 yükselmesi, endeksin %10 düştüğü bir dönemde ise, o hissenin %5 düşmesi beklenir. Aynı şekilde bir hissenin betası 1.5 ise, endeksin %10 arttığı bir dönemde o hissenin %15 değer kazanması, endeksin %10 düştüğü bir dönemde o hissenin %15 düşmesi beklenir.

Risk-Beta-Getiri Haritaları

2- Risk-Getiri ve Beta-Getiri Haritaları

Risk-Getiri ve Beta-Getiri Haritaları

Dikey eksende hisselerin yüzde getirileri, yatay eksende hisselerin risk veya beta katsayıları bulunur. Haritada çok sayıda hisse seçilirse, karışıklık olacağından tablo dört bölüme ayrılmıştır. Herhangi bir bölümü seçerek ayrıntılı olarak inceleyebilirsiniz. Haritalarda hisselere numara verilmiştir. Tablonun en alt kısmında bu numaraların temsil ettiği hisselerin BIST kodlarını görebilirsiniz.

Haritalarda, beklenen getirisi pozitif olan hisseler yeşil, negatif olanlar ise kırmızı renkli kutucuklarla gösterilmiştir. Seçilen endeks ise mavi kutucukla gösterilir. Haritadaki yatay kırmızı kesikli çizgi 0 getiri sınırıdır. Mavi kesikli çizgiler ise pazar (seçilen endeks) riski ve getirisini göstermektedir.

Haritaların Yorumlanması

• Risk-Getiri Haritası: Hisse senetlerinin getirileri ile risklerini grafiksel görmek hisselerin risk ve getirilerini karşılaştırmayı kolaylaştırır. Hisse senetlerinin risk ve getirilerin toplandığı bölgeler görülebilir. Böylece, diğer hisselere göre daha çok ya da az riskli olan hisseler, getirisi daha çok ya da az olan hisseler kolayca görülebilir.

• Beta-Getiri Haritası: Hisse senetlerinin beta katsayıları pazar risklerinin göstergesidir. Beta katsayısı büyük olan hisselerin pazar riskleri o derece büyüktür.

Raporlama Seçenekleri Kullanımı

Raporlama ekranları, kullanıcıların yeniden menüye dönüp başka bir sayfaya gitme zahmetine katlanmadan hızlı bir şekilde dikkat çeken hisseleri çeşitli kriterlere göre ekrana getirebilmesi için dizayn edilmiştir.

• Piyasa Endeksi: Seçilen endeks kullanılarak hisselerin beta katsayısı, alfa istatistikleri hesaplanır.

• Hesaba Katılacak Olan Hisseler:Eğer Piyasa endeksinin, piyasadaki durumu yeterince gösterdiğini düşünüyorsanız, hisselerin tümünü seçebilirsiniz. Aksi halde, sadece endekse dâhil hisseleri seçiniz.

• Gün: İstatistiklerin hesaplanması için kullanılacak kapanış sayısı.

• Harita Türü: Risk-Getiri veya Beta-Getiri grafiklerinden görmek istediğinizi seçiniz.

• Tablo: İstatistikleri tabloda görmek için tıklayınız.

• Harita: Risk-Getiri ve Beta-Getiri Grafiklerini görmek için tıklayınız.